Standnarcis

De strandnarcis (Pancratium maritimum) wordt in Nederland soms ook wel zandlelie genoemd, al behoort deze soort niet tot de lelie-achtigen. Het is een bolgewas die inheems is aan de warmere kusten van de Middellandse Zee en de Zwarte Zee. De standnarcis groeit op stranden en kustduinen, vaak met een groot deel van de bladeren en bloemstelen begraven in het zand.

De strandnarcis is een vaste plant met zeegroene, groenblijvende brede bladeren. In extreem hete zomers sterven de bladeren vaak af. Het is een soort overlevingsmechanisme. De steel kan tot 40 centimeter hoog opgroeien. De witte bloemen hebben een aangename, exotische en zeer subtiele leliegeur, die alleen merkbaar wordt tijdens stille, windstille zomernachten die de delicate geur waarneembaar maken. Deze soort bloeit van augustus tot oktober.

In Nederland wordt hij soms in tuinen aangeplant. In catalogi wordt gemakshalve maar gemeld dat de strandnarcis eenvoudig op te kweken is, al vereist hij een zeer zonnige positie en een zeer goed gedraineerde, zanderige grond. De strandnarcis heeft hete zomers nodig om de bloei op te wekken. Het is vaak een bescheiden bloeier in koelere klimaten. Bij meer dan 10 graden vorst kun je het wel vergeten: daar kan deze Mediterrane soort niet tegen.

De strandnarcis is onderwerp van wetenschappelijk onderzoek en men meent dat er stofjes in verborgen zitten die wel eens kunnen helpen bij de behandeling van bepaalde kankersoorten en bij diverse virale infecties[1]. Een telefoontje naar je apotheek is de eerste decennia echter nog zinloos.

Nu zul je mijn favoriete mopperonderwerp wel verwachten, waaronder "meegenomen door toeristen vanuit hun vacantiebestemmingen" of "ontsnapt uit tuintjes op weg naar de vrijheid". Maar dat is deze keer niet het geval. Op de Maasvlakte groeit namelijk de laatste jaren een hele kolonie strandnarcissen. Mogelijk met zeestromingen meegevoerd naar ons land. Bovendien kan de opwarming van onze aardkloot ook meegeholpen hebben bij deze introductie.

Het is overigens een prachtige plant.

[1] Masi et al: Cytotoxicity and Antiviral Properties of Alkaloids Isolated from Pancratium maritimum in Toxins - 2022