Tuinboon

De tuinboon (Vicia faba) is een plant, die behoort tot de vlinderbloemigen en kan tot 1,80 meter hoog opgroeien. Hij bloeit met voor de familie karakteristieke bloemen met vijf witte bloembladeren met op ieder bloemblad een zwarte stip. De smakelijke tuinboon wordt in landen rondom de Middellandse Zee al sinds mensenheugenis verbouwd.

De Romeinen keken met een meewarig oog naar de tuinboom. Ze dachten dat er wel spul in moest zitten waar de geest van gemaakt werd. Dat idee is ontstaan doordat het Griekse woord anemos twee betekenissen had: het kan zowel 'ziel' als 'wind' betekenen. Men geloofde dat de begraven doden hun ziel in de bodem loslieten in de vorm van gas. Tuinbonen hebben de neiging om winderigheid veroorzaken en dan verlaat de ziel voortijdig het menselijk lichaam. Foute boel dus.

Maar men zag ooit nog meer verband tussen tuinbonen en de dood want de eerste Christenen tijdens de Romeinse tijd kookten op 2 november, de Dag van de Doden, tuinbonen met salie. Die oeroude traditie ontwikkelde zich tot een soort amandelkoekje, die zelfs nu nog bekend staat als fave dei morti ofwel 'bonen der doden'. Vreemd dat tuinbonen zo met de dood verbonden zijn? 
[Foto:Daniel Feliciano]
Tuinbonen zijn rijk aan tyramine. Dat is een in het menselijk lichaam voorkomende amine. Het ontstaat normaal gesproken door bederf of fermentatie (kaas, wijn, zuurkool) en het wordt snel door het lichaam afgebroken door een enzym met de naam monoamino-oxidase, afgekort tot MAO. Niets aan de hand, zo zult u opmerken, maar er bestaan ook medicijnen die de afbraak van MAO's remmen, de zogenaamde MAO-remmers. Deze worden voorgeschreven bij mensen die depressief zijn. Depressieve mensen hebben te weinig van de neurotransmitters serotonine, noradrenaline en dopamine. MAO-remmers remmen ook de afbraak van die neurotransmitters omdat ze ook monoamines zijn. Maar deze medicijnen remmen ook de afbraak van de tyramine uit de tuinboon en dat kán problemen opleveren omdat een teveel kan resulteren in een potentieel dodelijk serotonine syndroom.

Verder bevatten rauwe tuinbonen alkaloïden als vicine, isouramil en covicine. Deze kunnen een vorm van bloedarmoede veroorzaken bij patiënten, die lijden aan een erfelijke stoornis met de naam glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency. Bij deze stoornis wordt een noodzakelijk enzym niet of niet voldoende aangemaakt. Dit potentieel dodelijke ziektebeeld heeft zelfs een eigen naam gekregen: favisme. Tot slot zijn tuinbonen rijk aan L-dopa, een stof die als medicijn wordt ingezet tegen de gevolgen van de ziekte van Parkinson.

In Nederland wordt hij ook enthousiast geteeld en dat betekent ook dat hij af en toe weet te ontsnappen naar de vrij natuur. De vrijheid lonkt immers altijd. Ook voor tuinbonen.

No comments:

Post a Comment