Japanse thujabastkever

Thuja's behoren tot een geslacht van een vijftal soorten die hier in Nederland beslist niet thuishoren, maar leuk staan in park of tuin. Drie familieleden hebben Aziatische wortels, terwijl de andere twee uit Noord-Amerika stammen. Omdat het geslacht groenblijvend is wordt hij ook wel levensboom genoemd. De Japanse thujabastkever (Phloeosinus rudis) heeft echter hele andere ideeën over dat lange leven van die levensbomen.

[Foto: MPF]

De Japanse thujabastkever is een gedrongen insect en is maar zo'n 2,5 millimeter klein, maar in dit geval geldt niet het aloude adagium van size does matter. Hoe klein deze kever ook is, hij kan behoorlijke schade aanrichten.

[Foto: www.ages.at]

Zoals zijn naam al aangeeft is deze lastpak afkomstig uit Japan, al zijn er al in de jaren vijftig van de vorige eeuw al kleine populaties in Zuidelijk Frankrijk gemeld en daar knabbelde hij probleemloos op en in de bast van verzwakte exemplaren. Kennelijk is hij opnieuw aan het reizen geslagen en in 2004 bleek hij ongemerkt ons land te zijn binnengedrongen. In dat jaar gaf een Thuja occidentalis plotseling de geest in Ridderkerk. Het lastige was dat deze boom niet, zoals in Frankrijk het geval was, verzwakt was, maar volkomen gezond leek. Nadat de Japanse thujabastkever zijn vernietigende werk gedaan had kon de boom worden afgeschreven. Daarna begon de thujabastkever aan een opmars.

Maar de vraatzucht van de Japanse thujabastkever bleef niet beperkt tot thuja's. Tot ontzetting van biologen en tuinliefhebbers zette hij zijn destructieve kaken ook in honderden exemplaren van een cypresachtige (Chamaecyparis) en in de Chinese jeneverbes (Juniperus chinensis). Vooral die laatste zorgde voor vele vraagtekens in de breinen van botanici want, als de Japanse thujabastkever de Chinese jeneverbes aantastte, was dan onze inheemse jeneverbes (Juniperus communis) nog wel veilig?

Tot overmaat van ramp bleken ook twee familieleden van de Japanse thujabastkever plotseling actiever te zijn geworden: de uit Zuid-Europa afkomstige Cypresbastkever (Phloeosinus aubei) en de zeldzame inheemse Thujabastkever (Phloeosinus thujae).

Men vermoedde dat de extreem droge zomer van 2003 de bomen toch zodanig verzwakt had dat die drie soorten bastkever hun kans schoon hebben gezien. Maar het klimaat lijkt steeds grilliger te worden en extreme weersomstandigheden volgen elkaar op. Dan weer is het hier te warm of te koud, dan weer veel te nat of te droog voor de tijd van het jaar. Misschien zijn exotische bomen als de thuja, cypres of Chinese jeneverbes helemaal niet gewend aan die steeds wisselende omstandigheden. Als we die voortdurend verzwakte bomen uit onze omgeving weghalen, zouden we dan ook die exotische kevers een halt kunnen toeroepen?