Galega (of Geitenruit)

De galega of geitenruit (Galega officinalis) is familie van de tuinboon. Hij bloeit van juli tot september met opstaande trossen van vlinderbloemen in zachte kleuren als wit, lichtblauw of mauve.

De plant is inheems in het Midden-Oosten, maar hij heeft zijn areaal in de loop der eeuwen langzaam weten uit te breiden tot Europa en westelijke delen van Azië. De laatste tijd gaat het echter een stuk sneller en dat komt omdat galega in veel werd aangeplant als veevoeder en hij was ook een aantrekkelijke verschijning in menig tuintje. En we weten wat er dan gebeurt: hij ontsnapte en staat ondertussen bekend dat hij in Amerika op de beruchte Federal Noxious Weed List terecht is gekomen. De galega is dus een vervelend onkruid geworden. Ook in andere delen van de wereld, zoals Zuid-Amerika en Nieuw-Zeeland is hij als ongewenste gast in de nationale flora opgedoken.
[Foto: Biopix]
In Nederland duikt hij af en toe op, maar de tendens is dat hij langzaam, maar zeker in aantal toeneemt. Veehouders hem gebruikten hem vroeger om de melkproductie bij hun drachtige veestapel op te wekken, vandaar de wetenschappelijke naam galega (Grieks: gala (γαλα) is ‘melk’ en ago (αγω) is ‘opwekken’ of ‘leiden tot). Ook de naam professor weed doet al vermoeden dat hij ooit voor medicinale doeleinden werd ingezet.

De galega wordt echter ook gezien als een zeer nuttige plant voor de mens. Hij staat namelijk al sinds de duistere Middeleeuwen bekend als middel om de gevolgen van diabetes te verminderen. Uiteraard heeft de moderne wetenschap de plant goed onderzocht en het bleek dat in de plant een aantal stofjes zaten, die inderdaad in staat waren het bloedsuikergehalte te verminderen. Het vervelende is echter dat er in de galaga een mix van werkzame stofjes zitten en niet alles is even gezond voor de mens. Guanidine is inderdaad werkzaam, maar is te giftig om veilig te zijn. Een andere alkaloïde, galegine, is weliswaar minder giftig, maar tegelijkertijd ook minder werkzaam. Bleef over een aantal stofjes met de naam biguanide en onderzoek naar de werkzaamheid van die stofjes leidde uiteindelijk tot de ontdekking van metformine, wat tegenwoordig als aanbevolen medicatie bij diabetes kan worden voorgeschreven. Uiteraard pas nadat een dieet en lichaamsbeweging onvoldoende effect hebben gehad.

Zoals ik al in mijn boek ‘Gevaarlijke Planten’ heb aangegeven hangt alles af van de dosis en galegine wordt hierboven ‘minder giftig’ genoemd, maar wanneer de plant in zaad komt, worden de concentraties galegine zo hoog dat ze dodelijk giftig wordt en dat leverde hem in Engeland ook de naam goat’s rue (‘geit’s berouwen’) op.

No comments:

Post a Comment