Maasraket

Ik kan me voorstellen dat u soms denkt: houdt het nooit op met die invasieve exoten waarover ik schrijf en het antwoord op die vraag moet bevestigend luiden. Nee, het houdt nooit op.

De maasraket (Sisymbrium austriacum) is een plant uit de kruisbloemenfamilie en is een hoge, wat ijle plant die tot een hoogte van zo'n zestig centimeter kan opgroeien. De maasraket is in een gevecht van leven op dood gewikkeld met onze inheemse gewone raket (Sisymbrium officinale). Toch is er iets vreemd aan de hand, want ook de gewone raket heeft oorspronkelijk zijn wortels in de grond van landen rondom de Middellandse Zee gehad. Inmiddels is deze kosmopoliet er in geslaagd om zich vrijwel in de gehele wereld te vestigen.
De maasraket is dus een nakomertje. Ooit groeide deze plant onder de naam Pyrenese raket in een aantal verspreid liggende groeiplaatsen in Zuid- en Midden-Europa, vandaar ook zijn Duitse naam Österreichische Rauke. Sinds het begin van de 19de eeuw is deze plant met zijn opmars in Europa bezig en het point of no return lag in België. Op dat moment was de plaats Verviers een centrum van de wolnijverheid en werd er van heinde en verre wol ingevoerd. Vermoedelijk zijn zaden van de maasraket via een woltransport vanuit de Pyreneeën op de oevers van de rivier de Vesder bij Verviers terechtgekomen.

In 1824 werd de Pyrenese raket voor het eerst door plantkundigen opgemerkt. Tegen 1880 hadden zich langs die rivier al een tweetal behoorlijke populaties ontwikkeld. Van daaruit verspreidde de soort zich later naar de oevers van de Maas en toen hebben ze de naam maar veranderd in maasraket.

Op een echte doorbraak was het echter wachten tot in de jaren 1980. Tussen 1982 en 2002 vonden er een vijftal grote overstromingen plaats in die regio, waardoor de zaden zich over grote afstand konden laten meedrijven. 

Uit genetisch onderzoek bleek dat de Belgische variant van de Pyrenese raket zich in ongeveer 20 generaties heeft aangepast aan de plaatselijke omstandigheden, waardoor de plant daar beter kon overleven en verspreiden. Daarnaast is duidelijk dat de plant zich kort na de eerste waarneming al snel heeft kunnen aanpassen aan het Belgische klimaat. Daarmee hebben we direct ook een voordeel ontdekt dat de maasraket heeft ten opzichte van de gewone raket: hij kan zich veel sneller aanpassen.

Het klimaat lijkt door opwarming van de aarde voortdurend wispelturiger te worden en de maasraket is dus in het voordeel. Geef zo'n plant een vinger en als je even niet oplet ben je een hele hand kwijt.

No comments:

Post a Comment