Rode worm van oesters

Soorten die geïntroduceerd worden in een ecosysteem kunnen indirect gevolgen met zich meebrengen voor de inheemse fauna. Zo heeft de Japanse oester (Crassostrea gigas) met zijn introductie een parasiet met zich meegebracht: de rode worm van oesters (Mytilicola orientalis). Jawel dit is internationaal gezien zijn geaccepteerde naam. Zijn broertje heet (vertaald) de rode worm van mosselen (Mytilicola intestinalis). Die naamgeving lijkt verhelderend, maar de rode worm van oesters is tegenwoordig ook te vinden in mosselen, kokkels en nonnetjes.
De Japanse oester is misschien wel de meest bekende exotische soort in de Waddenzee. Deze oestersoort is geïntroduceerd vanuit Oost-Azië en is via West-Canada voor de commerciële kweek in Nederland terechtgekomen[1]. Maar tegelijkertijd is de rode worm van oesters, een parasitair roeipootkreeftje, meegelift. In het Zeeuwse Deltagebied is de parasiet al in de jaren ’90 van de vorige eeuw waargenomen, maar waarnemingen in de Waddenzee bleven uit tot 2011. Deze soort is inheems in het noordwestelijk deel van de Stille Oceaan. Dit mini-monster is een roeipootkreeftje buiten de weekdieren en vermomd zich als een worm in de weekdieren.

Recent hebben onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) gekeken of deze parasiet ook leeft in andere weekdieren. Onderzoeksmonsters zijn genomen op mossel- en oesterbanken rondom Texel, bij het Duitse Waddeneiland Sylt en in en nabij de Oosterschelde. In totaal hebben de onderzoekers 3416 individuele dieren van elf verschillende weekdiersoorten onderzocht op aanwezigheid van parasieten. Ze troffen ze niet alleen aan in Japanse oesters (18,9% van alle individuen had de parasiet) en mossels (31,3%), maar ook in kokkels (3,3%) en nonnetjes (0,4%). Ze bleken geheel afwezig in muiltjes, strandgapers, Amerikaanse zwaardschedes, platte slijkgapers, alikruiken, platte oesters en tapijtschelpen[2].

De onderzoekers vroegen zich af of de Japanse oester een host zou kunnen zijn van een al eerder geïntroduceerde parasiet, de rode worm van mosselen. Deze parasiet, die nauw verwant is aan de rode worm van oesters, heeft in de jaren vijftig en zestig in de Noordzee gezorgd voor massale sterfte van mossels. Deze soort werd echter bij het onderzoek niet meer gevonden in Japanse oesters noch in andere schelpdiersoorten dan de mossel. Die soort is óf verdreven door de rode worm van oesters óf de weekdieren hebben hun afweer aangepast.

Of de rode worm van oesters ook tot massale sterfte zou kunnen leiden, is nog onbekend. Maar dat de parasiet zich uitgebreid heeft onder meerdere inheemse soorten, maakt het aannemelijk dat er effecten op het ecosysteem zijn. Welke dat precies zijn, is onderwerp van vervolgonderzoek.

[1] Goedknegt et al: Spillover but no spillback of two invasive parasitic copepods from invasive Pacific oysters (Crassostrea gigas) to native bivalve hosts in Biological Invasions - 2017
[2] Goater, Weber: Factors affecting the distribution and abundance of Mytilicola orientalis (Copepoda) in the mussel, Mytilus trossulus, in Barkley Sound, B.C. in Journal of Shellfish Research - 1996

No comments:

Post a Comment