Slaapmutsje

Van het slaapmutsje als plant had u vast nog niet gehoord, maar hij bestaat echt. Het slaapmutsje (Eschscholzia californica) is inheems in de Verenigde Staten en bewoont daar voornamelijk de staat Californië en wat omliggende staten. In de US of A staat hij bekend als golden poppy (‘gouden papaver’) en dan zijn we al iets dichter bij zijn soortgenoten beland. Hij is namelijk verwant aan de papaver (Papaver somniverum) en de in ons land inheemse grote klaproos (Papaver rhoeas). Als we hem hier de gouden klaproos hadden genoemd, had niemand vreemd opgekeken.

Het slaapmutsje is een tot 150 centimeter hoge plant met bloemen op een lange steel. De kleur van de bloemen varieert een beetje tussen geel en oranje. Daarom is de aanduiding ‘goud’ wel een juiste keuze. De bloembladeren sluiten zich ’s nachts of in koud winderig weer om zich de volgende ochtend weer te openen. Die actie is dus de oorsprong van zijn naam slaapmutsje.

Met andere woorden: het is een leuk, kleurrijk plantje, waardoor het een mooie plaats in je tuintje verdient en dat gebeurde dus ook. Het slaapmutsje vond tuinhekjes echter geen grenzen en besloot met succes om zijn heil ook buiten de tuintje te beproeven. Daardoor kunnen we hem nu in verwilderde toestand door het hele land aantreffen.

[Foto: Johnathan J. Stegeman]

In Azië groeit van nature de papaver en de Aziaten gebruikten de plant om daaruit het verslavende opium te winnen. De Indianen bleken ook de ietwat narcotische effecten van het slaapmutsje te waarderen. Als er geen misbruikt plaatsvindt dan noemen de werking in de meeste gevallen medisch en dat is wat de Indianen heel slim deden. Ze maakten van de plant een extract en dat had milde rustgevende en angstremmende effecten. Een eerst gedroogde en daarna gedroogde plant werd door sommige stammen gerookt en ook daarvan bleken de gebruikers rustiger te worden. Maar de effecten zijn veel minder en milder dan die van opium.

Wetenschappelijk onderzoek[1] heeft die effecten ondertussen onderzocht en het blijkt deze keer echt waar te zijn. Omdat de meeste medicijnen tegen depressies nogal wat bijwerkingen vertonen heeft men ook onderzocht[2] of een aftreksel van het slaapmutsje ook daartegen ingezet kon worden, maar dat bleek niet zo te zijn.

Goedgelovige mensen denken dat, op basis van de milde sedatieve werking, het slaapmutsje een goede remedie kan zijn bij kwetsbare bevolkingsgroepen als kinderen en bejaarden. Het zou helpen tegen ‘gedragswanorde’ bij ADHD en het geheugen bij bejaarden verbeteren. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zou eens krachtdadiger moeten gaan optreden tegen dit soort kwalijke kwakzalverij.

[1] Rolland et al: Behavioural effects of the American traditional plant Eschscholzia californica: sedative and anxiolytic properties in Planta Medica - 1991
[2] Rolland et al: Neurophysiological effects of an extract of Eschscholzia californica Cham. (Papaveraceae) in Phytotherapy Research - 2001