Blauw kattenkruid

In Nederland is wild kattenkruid (Nepeta cataria) een inheemse plant. Hij is weliswaar zeldzaam, maar toch woont hij hier kennelijk toch met plezier. Het is vermoedelijk een van oorsprong Oost-Europese plant, die hier al vanaf de Romeinse tijd aanwezig is.

Terwijl wild kattenkruid hier al bedreigd wordt in zijn voortbestaan, heeft een exotisch broertje, blauw kattenkruid (Nepeta racemosa), het nodig gevonden om een poging te wagen zich hier ook te vestigen. De geboortegrond van blauw kattenkruid kan gevonden worden in landen in de Kaukasus, het gebied dat het noorden van Turkije en Iran omvat plus wat rommelige republiekjes uit het voormalige Sovjetrijk.

Blauw kattenkruid groeit tot 45 centimeter hoogte en is een overblijvend struikje. Hij is tevens in het bezit van aromatische bladeren en in de zomer bloeit hij met violette of lila-achtige blauwe (of is het blauwachtige lila) gekleurde bloemen.

[Foto: perhillplants.co.uk]

In het Engels wordt hij blue catnip genoemd en ook dat verwijst naar het effect dat deze familie van planten heeft op katten. De geur van de plant lijkt op katten als een soort drug te werken. Nu zijn de kattenkruiden directe familie van de muntachtigen dus is wel te begrijpen dat er aromatische stofjes in zullen zitten. De wetenschap heeft het eens onderzocht en het blijkt dat die katten gek worden van α- en β-nepetalactone, dat afhankelijk van de soort, klimaat of bodem zo'n 10 tot 95% van de etherische olie van de plant uitmaakt. Overigens zijn niet alle katten gevoelig voor deze stof want die gevoeligheid is genetisch bepaald. Mensen zijn maar in geringe mate gevoelig voor die stof, maar in hogere doses werkt het als een rustgevend middel. Kakkerlakken en muskieten worden er weer door afgestoten. Aangezien muskieten zich steeds meer in ons land zullen gaan vestigen is het misschien een idee om kattenkruid in je tuin aan te planten om die uit de buurt te houden.

Blauw kattenkruid is zeer gewild als tuinkruid vanwege het feit dat hij het goed doet op plaatsen die de hele dag zijn blootgesteld aan de zon. Is het blauw kattenkruid dan ook deze keer – net zoals zovele planten en dieren – uit keurig aangeharkte en aangeschoffelde tuintjes ontsnapt? Vermoedelijk is blauw kattenkruid op eigen kracht hier aangekomen als gevolg van klimaatveranderingen. Deze soort heeft dus dezelfde weg bewandeld als het wild kattenkruid deed in de tijd van de Romeinen. Want ook toen had je al klimaatschommelingen, die zorgden voor opwarming en afkoeling van de aarde. Er is dus niets nieuws onder de zon.