Afrikaanse klauwkikker

De Afrikaanse klauwkikker (Xenopus laevis) is inheems in Afrika ten zuiden van de Sahara.
[Image: Otofrog - Drijvende albino Afrikaanse klauwkikker]

Het is een wat apart geval van evolutie, want deze kikker mist zowel een tong als uitwendige oren. Het lichaam is afgeplat en de kop is wigvormig en kleiner dan het lichaam. Het heeft twee kleine ogen op de bovenkant van de kop en geen oogleden. De voorste ledematen zijn hebben geen zwemvliezen, terwijl de achterpoten 'bezwemvliest' zijn. Aan de drie binnenste tenen aan beide achterpoten zitten klauwen. Op de rug heeft het een gladde, glibberige huid die veelkleurig is met vlekken van donkergrijs tot groenbruin, terwijl de onderkant roomwit is met een gele tint. Mannetjes wegen zo’n 60 gram, zijn ongeveer 5 tot 6 centimeter lang en missen een kwaakblaas. Vrouwtjes zijn forser en wegen ongeveer 200 gram bij een lengte van tot 12 centimeter.

De Afrikaanse klauwkikker is relatief inactief en kan goed tegen lage temperaturen. Als het water in de zomer opdroogt, graaft hij een tunnel in de modder en zo kan deze soort wel tot een jaar overleven. Deze kikker kan goed zwemmen, nauwelijks springen, maar wel kruipen, hij wel twee kilometer over het land afleggen. De soort kan zich tot wel vier keer per jaar voortplanten. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes zijn binnen 10 tot 12 maanden geslachtsrijp. In het wild kunnen de dieren tot 16 jaar oud worden, in gevangenschap tot wel 20 jaar.

Tot de jaren ‘70 was de Afrikaanse klauwkikker in gebruik als zwangerschapstest. Door hormonen in de urine van (potentieel) zwangere vrouwen in een Afrikaanse klauwkikker te spuiten, ging zo’n kikker namelijk binnen een paar uur ovuleren. Voor dit doel zijn er duizenden exemplaren ingevoerd en het was bovendien een geliefd huisdier. Uiteraard zijn er in de loop der jaren vele exemplaren ontsnapt of liefdevol losgelaten in de vrije natuur.

Intussen heeft de Afrikaanse klauwkikker zich gevestigd in Frankrijk, Italië (Sicilië) en Portugal. Uit België, Duitsland, Spanje, Zweden, het Verenigd Koninkrijk én Nederland zijn waarnemingen bekend. Eind 2022 werd bekend dat de soort zich ook in het uiterste zuiden van Vlaanderen heeft gevestigd. In Nederland zijn drie waarnemingen bekend: eentje werd in 1974 gevangen in de omgeving van Gorinchem en eentje in 1979 van kikkervisjes in de omgeving Utrecht. In augustus 2022 is één albino klauwkikker gevonden in een kribvak bij Weurt.

De kans op introductie in de natuur door ontsnapping of uitzetting is groot. De onopvallende, grotendeels ondergedoken levenswijze maakt de soort lastiger te vinden dan veel andere kikkers en padden. Hoewel hij in ons land nog zeldzaam lijkt te zijn wordt hij wereldwijd gezien als een problematische invasieve exoot.

In augustus 2022 is de Afrikaanse klauwkikker op de Unielijst van invasieve exoten geplaatst. Er geldt voor deze soort een overgangstermijn van twee jaar. Daarna zijn bezit, handel, kweek, transport en import niet meer toegestaan.

No comments:

Post a Comment