Sneeuwuil

Wat precies een exoot is heeft de wetenschap voor ons gedefinieerd. Een plant of dier moet hier op eigen kracht zijn aangekomen. Dat betekent dus dat iedere menselijke invloed of tussenkomst moet worden uitgesloten, al meent men dat de effecten van de opwarming van de aarde daarbij niet moeten worden meegerekend. Het lijkt dus een eenvoudige regel, maar de natuur weet altijd manieren te vinden om iedere regel te omzeilen.

Sneeuwuilen (Bubo scandiacus) zijn in Nederland zeldzame gasten en bewonen de toendra’s in noordelijk Scandinavië en Rusland. Wanneer er voedselschaarste heerst, gaan sneeuwuilen op de vleugels om elders op zoek te gaan naar lemmingen. Begin 2014 heerste er in het leefgebied van die sneeuwuilen een extreme koude, waardoor er mogelijk te weinig levende lemmingen beschikbaar waren voor de sneeuwuilen en zijn ze in zuidelijke richting gevlogen op zoek naar voedsel. Een andere verklaring kan zijn dat er het vorige jaar veel sneeuwuilen zijn geboren en bij een teveel aan sneeuwuilen zoeken de jongen een nieuw jachtgebied om concurrentie te voorkomen.

[Foto: Frans van der Esch]

Het waren redenen om te verklaren waarom er in januari 2014 in Noord-Nederland plotseling meldingen kwamen van minimaal drie sneeuwuilen. Voornamelijk op de Waddeneilanden bleken de sneeuwuilen zich opperbest te vermaken en ze waren druk met het jagen op muizen en ander ongedierte.

Ah, zo zult u opmerken, de komst van die zeldzame sneeuwuilen is gebeurd zonder dat de mens zich er mee heeft bemoeid en dus kan hij eigenlijk niet als exoot bestempeld worden.

Toen verscheen op 24 januari 2014 het verhaal in de Harlinger Courant van Frans van der Esch, die als passagier mee had gevaren op het containerschip MSC Monterrey. Ter hoogte van het Canadese Newfoundland belandde het schip op 9 december 2013 in een storm en kreeg de MSC Monterrey bezoek van negen uitgeputte sneeuwuilen. Ze zochten beschutting voor de kracht van de elementen. In de wereld van de scheepvaart is tijd natuurlijk geld en kon men niet wachten totdat de sneeuwuilen weer terugvlogen naar de vaste wal. Op 14 december was men de Atlantische Oceaan overgestoken en voer men ter hoogte van Frankrijk. Daar verlieten de eerste sneeuwuilen het schip en een dag later waren de laatste exemplaren ter hoogte van de Nederlandse kust verdwenen.

[Foto: Frans van der Esch]

Dit voorval betekent dat de fauna Nederland een aantal sneeuwuilen rijker is en de vraag is natuurlijk of ze zich hier voldoende thuis gaan voelen om zich hier te gaan vestigen. Of gaan beleidsbepalers beslissen dat ze exoten zijn, gevangen moeten worden en teruggestuurd moeten worden naar hun thuisland. Krijgen ze een verblijfsvergunning of worden ze liefdeloos uitgezet?

Dit keer heeft de natuur zelf de beslissing genomen om de sneeuwuil hier niet toe te laten. Enkele exemplaren zijn de hongerdood gestorven, terwijl alle andere vermoedelijk koers hebben gezet naar Scandinavië om zich bij hun soortgenoten te voegen. Na maart 2014 is er in ons land geen enkele sneeuwuil meer waargenomen.