Groot nagelkruid

Nagelkruiden (Geum) doen hun naam eer aan, want de gekneusde wortel ruikt inderdaad naar kruidnagel. In Nederland zijn twee soorten inheems, gewoon (of geel) nagelkruid (Geum urbanum) en knikkend nagelkruid (Geum rivale). De nagelkruiden zijn opmerkelijke planten omdat ze ook ’s winters bladeren bezitten, die ademen en fotosynthetiseren, maar ook in de zomer kunnen ze op sterk beschaduwde plekken uitbundig groeien. Op dat soort plekken zijn ze ook veel beter tegen uitdroging beschut en bovendien hebben ze daarmee een niche gevonden. Niet veel planten doen dat hen zo goed na.

Gewoon nagelkruid en knikkend nagelkruid zijn kortbehaarde planten en zijn tot 60 centimeter hoog. De bloem van gewoon nagelkruid is geel, terwijl die van knikkend nagelkruid oranjerood van kleur is.
[Foto: Quert1234]
Met een tweetal soorten nagelkruiden lijkt mij dat onze flora wel gevuld is, maar dat is weer eens niet het geval. Vanuit Amerika is groot nagelkruid (Geum macrophyllum) de Atlantische Oceaan overgestoken en de plant heeft het hier zo naar zijn zin dat er ieder jaar meer waarnemingen worden gemeld. Groot nagelkruid is een met gele bloemen bloeiende plant, die vanaf de Arctische kou van Canada, via de Rocky Mountains en de Sierra Nevada (California) tot de hitte van noordwest Mexico een plekje in de Noord-Amerikaanse flora heeft.

De nagelkruiden staan niet direct bekend als soorten die men graag in de tuin aanplant. Knikkend nagelkruid is echter wel een zogenaamde stinzenplant en deze soort is – wellicht per ongeluk - in de zeventiende eeuw met vruchtbare aarde vanuit Duitsland of Italië aangevoerd.

Een aantal soorten heeft echter klitvormige vruchten en daarvan is bekend dat ze heel gemakkelijk in de vacht van passerende dieren blijven steken. Als je het woord ‘dieren’ in de vorige zin vervangt door ‘mensen’ dan snap je direct wat de mogelijke oorzaak van de komst van groot nagelkruid in Nederland is geweest. Wandelaars hebben mogelijk in de USA zaden op hun kleding gekregen, zijn teruggereisd naar Nederland en zijn ongemerkt en onbedoeld met zaden van groot nagelkruid door de douane gelopen.

Nagelkruiden staan bekend als heksenkruiden, maar het lijkt mij onwaarschijnlijk dat heksen op hun bezems de oceaan zijn overgevlogen. Gedroogde wortels en verse bladeren van nagelkruiden werden vroeger als aftreksel gebruikt tegen maag- en darmstoornissen, diarree, en tegen ontstekingen. Eugenol, de etherische en naar kruidnagel ruikende olie is echter giftig en dus lijkt mij een recept van de huisarts een grotere kans op snellere genezing opleveren.

In de Middeleeuwen werd de verse wortel van nagelkruid toegevoegd aan bier, waardoor het een kruidnagelachtige smaak kreeg en tegelijkertijd werd de houdbaarheid van het brouwsel verhoogd.

No comments:

Post a Comment