Chinese vijvermossel

Op dit weblog hebben we al een paar maal eerder een exotische mossel besproken. Aan dat lijstje kan nu de Chinese vijvermossel (Sinanodonta woodiana) worden toegevoegd.

De Chinese vijvermossel stamt uit Oost-Azië, waar hij voornamelijk de wateren van de Amoer Rivier (Oostelijk Rusland) en de Yangtze River (oostelijk China) bewoonde. De laatste decennia is deze tweekleppige echter op veel andere plaatsen buiten het oorspronkelijke woongebied ingevoerd.

De schelp van de Chinese vijvermossel bereikt een lengte van zo'n twintig centimeter, al zijn ze soms nog groter. De schelpis ovaal tot rond met een kleur die varieert van donkerbruin tot groenbruin. De binnenzijde is glanzend grijswit met een parelmoerglans. Volwassen exemplaren lijken het meest op de zwanenmossel (Anodonta cygnea) die in sommige gevallen ook maximaal twintig centimeter kan bereiken.

Deze soort wordt heel onnozel verhandeld in tuincentra en de aquariumhandel, waar ze onder andere als 'jumbo-zoetwatermossel' wordt aangeboden als waterfiltreerder. Het is onvermijdelijk dat ze via het storten van materiaal terecht komen in de vrije natuur. Een andere manier is het uitzetten en verspreiden van exotische vissoorten, die geïnfecteerd zijn met larven, het parasitaire stadium van deze mossel.

Die larven van de Chinese vijvermossel doorlopen een fase waarin, voor de ontwikkeling en verspreiding van de soort, vissen nodig zijn. De kleppen van de minieme larven hebben haakjes aan de onderkant, waarmee ze zich aan de kieuwen of huid van vissen hechten. Zijn ze het larvale stadium ontgroeid dan laten ze los en zinken naar de bodem, waarin ze zich ingraven en verder ontwikkelen. Zoetwatermossels hebben vaak één of enkele vissoort(en) als geschikt gastdier.

Voor de exotische Chinese vijvermossel ging het aanvankelijk om twee ook uit Oost-Azië afkomstige vissen: de zilverkarper (Hypophthalmichthys molitrix) en de graskarper (Ctenopharyngodon idella). Inmiddels maakt de Chinese vijvermossel in gevestigde populaties in Europa ook gebruik van inheemse vissoorten.

Als we ons beperken tot onze buren dan is de Chinese vijvermossel in België al op meerdere plaatsen aan het inburgeren. De eerste melding uit Nederland komt uit 2011, uit de omgeving van Utrecht, uit een geïsoleerd gelegen en later gedempte karpervijver. De eerste melding uit de 'vrije natuur' stamt uit 2011, waar in en rondom Tilburg deze exotische mossel werd aangetroffen in vijvers die uiteindelijk in verbinding staan met de rivier de Donge. Intussen zijn er al meerdere vondsten in Nederland gemeld.

Hoe de verdere uitbreiding verloopt is afwachten. De soort kan beter tegen vermesting dan inheemse soorten, wordt ruim 14 jaar oud en produceert twee tot drie keer per jaar larven. Door de afmetingen hebben individuen veel ruimte en voedsel nodig. Mocht de Chinese vijvermossel zich op invasieve wijze uitbreiden, dan bestaat de kans dat het een geduchte concurrent wordt van onze inheemse zoetwatermossels.

Hulp.