Spaanse aardslak

Dat is een hele reis voor een slak, zo hoor ik u denken. De Spaanse aardslak (Lehmannia valentiana) is inderdaad inheems op het Iberisch schiereiland en aangrenzende delen van noordelijk Afrika. De Spaanse aardslak levert verwarring op doordat in Nederland de bosaardslak (Lahmannia marginata) inheems is. Beide soorten kunnen slechts van elkaar worden onderscheiden door ze te ontleden en onder de microscoop te bekijken. Alleen de penis van de aardslakken blijken dan te verschillen. Die van de bosaardslak eindigt in een puntje, terwijl die van de Spaanse aardslak op een kleine tube lijkt. Om het helemaal ingewikkeld te maken hebben we ook nog last van een invasie van Spaanse wegslakken (Arion lusitanicus), een niet-inheemse naaktslak waarvan het voorkomen in Nederland sinds 1989 bekend is.

De Spaanse aardslak in voor het eerst in 1962 in Nederland aangetroffen bij het Zeeuwse Yerseke en nadien is hij steeds vaker opgemerkt. Het blijkt dat de Spaanse aardslak zich het best thuisvoelt op plaatsen die door mensen beïnvloed worden. Je kunt daarbij denken aan wat verwilderde tuinen, opslag van hout en kassen. Als er maar vochtige plekjes te vinden zijn waar de slakken kunnen schuilen als het wat te droog wordt.

[Foto: Valter Jacinto]

Dat hij ook in kassen aangetroffen wordt, betekent dat tuinders hem liever zien gaan dan zien komen. Deze tot 7.5 centimeter lange Spaanse aardslak is namelijk nogal vraatzuchtig. Het is een nachtdier en zal zich normaal voeden met rottend hout in natuurlijke omgevingen en plantendelen en -resten in een kas.

Hoe is die exoot hier gekomen is niet geheel duidelijk, maar ik vermoed dat de Spaanse aardslak is meegelift met groenten en planten, die vanuit Spanje en Portugal naar Nederland zijn geëxporteerd. Deze keer is het dus volstrekt per ongeluk gegaan, maar de problemen zijn er niet minder door. Wat moet je als teler van groenten of snijbloemen nu weer verzinnen om deze opvreter uit je kas te weren?

Deskundigen hebben bedacht dat een slakparasitaire nematode Phasmarhabditis hermaphrodita wel eens een oplossing kan zijn. Dit aaltje parasiteert op verschillende soorten slakken en kan ook effectief ingezet worden tegen de jonkies van de Spaanse aardslak. De cyclus van voortplanting kan dus worden onderbroken, want als de jonge exemplaren gedood worden, kunnen ze niet uitgroeien tot vraatzuchtige volwassenen.

Toch is het geen definitieve oplossing, want de Spaanse aardslak verblijft natuurlijk ook in andere omgevingen en dus is er weer een bezoeker in ons land aangekomen, die besloten heeft te blijven. Zolang er geen natuurlijke vijand opstaat, kan de soort zich ongebreideld uitbreiden.