Bladvlekkenziekte in tuinbonen

Bladvlekkenziekte in tuinbonen wordt veroorzaakt door een schimmel met twee gezichten: Ascochyta fabae kan zich a-seksueel ofwel ongeslachtelijk voortplanten, maar er bestaat ook een versie die zich geslachtelijk kan voortplanten. Dat noemt men een teleomorf en die heeft een andere naam gekregen, Didymella fabae. De schimmels ziet er onder de microscoop verschillend uit en het was lange tijd onbekend dat beide versies varianten van één en dezelfde schimmel waren.
De symptomen van infectie ontstaan op de bladeren, de stelen en de peulen van de tuinboon. Wanneer planten zijn opgekweekt vanuit geïnfecteerde bonen zijn die symptomen nog duidelijker waarneembaar. De gelige vlekken op het bad zijn cirkelvormig. Na verloop van rijd verandert de kleur in lichtbruin tot donkergrijs, omgeven door een brede, chocoladekleurige rand.

Vooral in vochtige omstandigheden zullen de peulen niet aan de schimmel ontkomen en de schimmel wordt zichtbaar als een lichtroze tot gele massa.
Bladvlekkenziekte in tuinbonen is een veelvoorkomende en soms zeer veel schade berokkenend ziektebeeld dat op alle (bewoonde) continenten is waargenomen. Zoals altijd hangt die schade af van de weersomstandigheden de resistentie van de geteelde cultivar. Teeltverlies kan behoorlijk oplopen: tot 40% werd een aantal opeenvolgende jaren gemeld uit Tsjechië. In Engeland blijkt het verlies aan opbrengst betrekkelijk laag te zijn, al kan de schade later in het seizoen nog behoorlijk oplopen, vooral bij tuinbonen die nog in de nazomer geplant zijn. Bij kwetsbare variëteiten kan het verlies zelfs oplopen tot 90 tot 100 procent.

Tuinbonen behoren in grote delen van de derde wereld tot het basisvoedsel. Het is duidelijk dat men resistentie wil inbouwen in tuinbonen om zo hongersnoden te voorkomen of beperken. Daar beginnen echter de problemen, omdat men er tot nu toe niet in is geslaagd de wilde voorouder van de tuinboon te vinden. Het was zelfs lange tijd onduidelijk waar de oertuinboon precies heeft gewoond.
Mijn Italiaanse vriendin Valentina Caracuta, een paleobotaniste, heeft tijdens opgravingen nabij Mount Carmel in Israël zes verkoolde tuinboonzaadjes gevonden die 14,000 jaar oud zijn. Die zaadjes werden ontdekt in de oudste lagen van bewoning van een stam jagers-verzamelaars die Natufian worden genoemd. Zij bewoonden het oostelijk Middellandse Zeegebied van ongeveer 13,000 tot 9,700 jaar geleden[1].

Na grondig onderzoek bleek dat het zaadjes waren van de wilde voorouder van de tuinboon. Omdat de tuinboon pas 10,000 getemd werd, moesten dit wel de zo gewilde wilde tuinboon zijn. Nu weten wetenschappers de plaats waar ze naar de wilde tuinboon moeten zoeken, want als hij ooit in noordelijk Israël in het wild groeide, kan hij zich daar nog steeds verschuilen.

[1] Caracuta et al: 14,000-year-old seeds indicate the Levantine origin of the lost progenitor of faba bean in Scientific Reports - 2016

No comments:

Post a Comment