Roodhalsgans

De roodhalsgans (Branta ruficollis) hoort thuis in de Arctische delen van Siberië, waar de soort broedt. In het najaar trekken de meesten naar het warmere zuiden en overwintert aan de kusten van de Zwarte Zee, Bulgarije, Roemenie en Oekraïne. Als de temperaturen ook daar nog tegenvallen, dan kunnen roodhalsganzen nog wel eens doorvliegen naar landen als Griekenland of Azerbeidjaan.

Met z’n opvallende zwart-witte tekening, rode wangen en borst is het een prachtige vogel. Van alle ganzensoorten is deze de allerkleinste met een totale lengte van nog geen zestig centimeter.

[Foto: Laurant Demongin]

De roodhalsgans is een behoorlijk pientere vogel, want in zijn broedgebieden zorgen ze er voor dat de nesten in de buurt van nesten van roofvogels als de sneeuwuil worden gebouwd. Hoewel de sneeuwuil het vermoedelijk niet door zal hebben, beschermt hij indirect de jonge roodhalsganzen tegen aanvallen van de poolvos. Die durven het niet aan om die jonkies aan te vallen met zo’n majestueuze sneeuwuil in de buurt.

Roodhalsganzen zijn in toenemende mate zeldzaam aan het worden en in Nederland is hij helemaal een uiterst zeldzame dwaalgast. Het kan zijn dat een enkel exemplaar per ongeluk in troepen brandganzen (Branta leucopsis) of rotganzen (Branta bernicla) terecht komt en gemakshalve maar meevliegt. Een andere mogelijkheid is dat hij door sterke oostenwinden wordt meegevoerd in westelijke richting. Wat ook de reden kan zijn: een enkele roodhalsgans zorgt onder vogelaars voor enige opwinding. Eind 2013 werd een waarneming op Texel gedaan van een solitaire roodhalsgans en de vogelliefhebbers trokken massaal naar het Waddeneiland om opnames te maken van deze bijzondere vogel.

Maar het feest was nog niet voorbij, want eind december 2013 bleken er al acht roodhalsganzen op Texel te verblijven en de meldingen bleven elkaar opvolgen. Van Zeeland tot Friesland werden die winter waarnemingen gedaan.

Met hun exotische verenkleed vallen roodhalsganzen natuurlijk echt op al wordt het toch goed zoeken wanneer ze tussen grote groepen rot- of brandganzen grazen. Want dat is hun strategie. Je verstopt je tussen grote aantallen andere ganzensoorten en dan val je minder op voor roofvogels. Zoals ik al zei: het zijn slimme beesten.

Kenners hebben geen idee waarom deze roodhalsganzen zo van hun normale route zijn afgedwaald. Tenzij het ontsnapte exemplaren zijn: ze zijn immers zo mooi dat deze soort een gewilde aanwinst kan zijn voor landgoederen of parken.