Varroamijt

De varroamijt (Varroa destructor) is een uitwendige parasiet, die zich alleen kan voortplanten in een kolonie met honingbijen. Een mijt is een rossig minispinnetje en deze varroamijt is 1,5 millimeter breed en 1,1 millimeter lang.

Hij voedt zich met hemolymfe, de lichaamsvloeistof van insecten en spinachtigen dat dient voor het vervoer van voedingsstoffen en voor de afvoer van afvalstoffen. Dit 'bloed' heeft geen taak bij het zuurstoftransport, heeft dus geen hemoglobine en is daarom kleurloos. Bij het inbijten in de buik van een ongelukkige bij worden verschillende RNA-virussen, waaronder het deformed wing virus (DWV), in het 'bloed' van de bij gebracht. Dat DWV veroorzaakt misvormingen aan de vleugels van bijen. Die bijen zijn vervolgens nutteloos voor het bijenvolk en worden uit de kolonie gestoten.

Een honingraat bestaat uit broedcellen. Net voordat zo'n broedcel gesloten wordt, dringt een varroawijfje zo'n broedcel binnen en legt in de wand van die cel twee tot zes eitjes. De jonge mijten voeden zich later met het 'bloed' van de pop. Dit ziektebeeld wordt varroatosis genoemd.

Met andere woorden: de varroamijt parasiteert op zowel volwassen bijen als jonge bijen. Geen wonder dat ze in staat zijn om een kolonie binnen no time uit te roeien.

De varroamijt komt oorspronkelijk uit Azië, waar hij wordt aangetroffen op de Indische honingbij (Apis cerana). Hij had het daar goed naar zijn zin en had eigenlijk geen enkele zin om aan een vermoeiende wereldreis te beginnen, maar door het voortdurend verplaatsen van Europese honingbijen (Apis mellifera) van en naar het verspreidingsgebied van de varroamijt kon de mijt overstappen van de Indische honingbij naar de Europese honingbij. Het was, zoals zo vaak, de mens die ervoor zorgde dat de mijt zich over de hele wereld kon verspreiden. De varroamijt wordt nu in alle werelddelen aangetroffen, behalve in Australië. Toch is het niet precies duidelijk hoe deze mijt in Europa terecht is gekomen. Een vermoeden bestaat dat besmette Indische honingbijen voor onderzoek vanuit Pakistan naar Europa zijn gehaald om te bekijken of de Europese variant door kruisingen nog meer honing zou kunnen produceren.

Rampspoed kon natuurlijk niet uitblijven en de varroamijt werd in 1983 voor het eerst in Nederland aangetroffen. De vraag rest nu wat we aan deze besmetting kunnen doen want een wereld zonder bijen levert een wereld zonder bloeiende bloemen op. Het probleem is dat insecticiden, die werkzaam zijn tegen de mijten, ook werkzaam zijn tegen de bijen. Toch zijn er wel middeltjes waar de mijt niet zo gelukkig mee is, de varroaciden. Ze schijnen een pesthekel te hebben aan mierenzuur.