Dennenhoutaaltje

Je verwacht het niet, maar in Zuid-Europese landen worden regeltjes iets minder stringent nageleefd als wij hier in Nederland gewend zijn. Kennelijk hebben die landen niet alleen hun financiële zaken niet op orde en houden ze zich ook al niet aan de zo noodzakelijke en verplichte behandeling van geëxporteerd dennenhout.

Bij een bedrijf in het Brabantse Oosterhout is namelijk recent in verpakkingshout uit Portugal het zeer schadelijke dennenhoutaaltje (Bursaphelenchus xylophilus) aangetroffen. Dit aaltje is een nematode of een mini-aaltje, dat nauwelijks met het blote oog is waar te nemen.

Er wordt gedacht - want niemand weet het zeker - dat deze lastpak ooit zijn negatief gedrag beperkte tot Noord-Amerika. Ondertussen heeft hij zich via pallets en schepen verspreid tot landen als Japan, Taiwan, China, Korea, Vietnam en, jawel, Portugal. In al deze landen heeft hij zich te goed gedaan aan dennenbomen. In Japan wordt geraamd dat er sinds de Tweede Wereldoorlog 26 miljoen kubieke meter dennenhout verloren is gegaan en men spreekt daar van een heuse epidemie. Ook in Portugal heeft het dennenhoutaaltje grote schade aangebracht en heeft men hele bosgebieden moeten kappen in een poging om deze nematode een halt toe te roepen. Maar de Zuid-Europese laisser faire ('laat maar waaien') mentaliteit betekent dat die bestrijding met weinig enthousiasme werd en wordt aangepakt.

[Foto: FAO]

Het dennenhoutaaltje leeft in de kanalen van de den waarin water, voedsel en hars zit. In de zomermaanden kan deze exoot zich zo snel vermeerderen dat binnen enkele dagen een hele boom van voedsel verstoken raakt en simpelweg wegkwijnt.

Omdat het dennenhoutaaltje zo klein is heeft hij een gastheer of vector nodig om zich van boom tot boom te verplaatsen en dat zijn torretjes en kevers. Ook daarvan hebben ik al een aantal vervelende uitheemse exemplaren beschreven, waaronder de Oost-Aziatische boktor en de essenprachtkever.

Je zou ietwat gemakzuchtig kunnen opmerken dat dennen hier in Nederland toch nauwelijks thuishoren. Op de Waddeneilanden hebben ze immers slechts zeedennen aangeplant om het stuifzand op zijn plaats te houden en is Staatsbosbeheer daar nu bezig om aan een meer natuurlijke vegetatie te bouwen. Wat betekent dat de zeedennen gekapt worden en loofbomen hun kans krijgen.

Het dennenhoutaaltje heeft echter meer op zijn kerfstok dan alleen hele bossen met dennenbomen. In Japan is hij ook bijzonder schadelijk voor de matsutake, een heerlijke paddestoel die een vaste plek heeft in menige oosterse maaltijd. Omdat de matsutake in symbiose leeft met dennen is het binnenkort misschien ook wel einde verhaal voor deze paddestoel.