Reuzenvlokreeft

De reuzenvlokreeft (Dikerogammarus villosus) met een lichaamslengte van maximaal 3 centimeter heeft slechts het voorvoegsel ‘reuzen’ verdiend omdat hij ietsjes groter is dan onze inheemse vlokreeftjes. De reuzenvlokreeft heeft zijn natuurlijke leefgebied in de wateren van de Kaspische Zee en de Zwarte Zee. Toen in 1992 het Main-Donaukanaal werd geopend, werd het stroomgebied van de Donau met die van de Rijn verbonden en de reuzenvlokreeft liet zich die kans niet ontnemen. Al in 1994 is hij voor het eerst in Nederland waargenomen.

Het blijkt namelijk dat onze Nederlandse gekanaliseerde rivierbeddingen perfecte plaatsen zijn voor de reuzenvlokreeft. De rivieren hebben immers nauwelijks meer de vrijheid om te (over)stromen waar ze willen. Wij hebben ze getemd en zijn daar nogal trots op ook. Maar ondertussen zijn rivieren als de Rijn onderwater nogal troosteloos: stenige kanten, afgewisseld met wat zandige of modderige vlakken. Die biotopen bieden nauwelijks bescherming meer voor andere soorten en dus is de reuzenvlokreeft – die dit wel een interessante leefomgeving vindt – behoorlijk in het voordeel. Het aantal eitjes dat een reuzenvlokreeft per seizoen kan leggen kan wel oplopen tot meer dan 200.

In zijn oorspronkelijke habitat is de reuzenvlokreeft een opruimer van dode planten- en dierenresten. Hier heeft hij zich echter ontpopt tot een agressieve alleseter. Insecten, algen, visseneieren, net uit het ei ontsproten visjes en zelfs soortgenoten staan nu op zijn menu. De soort is zo gulzig dat hij in staat is om de inheemse vlokreeftbestanden compleet uit te roeien. Deze zoetwaterkreeft is in Nederlandse wateren dus een behoorlijke lastpost geworden.

Het is een echt roofdier dat zijn prooi doodt door hem te bijten en te verscheuren. Dat hij dat veel beter kan dan de normale vlokreeften komt omdat hij veel grotere en krachtiger monddelen heeft. Ook een voordeel is is dat hij veel beter is aangepast om bij grotere schommelingen van temperatuur, van zoutgehalte en van zuurstofgehalte toch te kunnen overleven.

Zijn faam is hem ondertussen al vooruit gesneld naar de Verenigde Staten waar hij de killer shrimp genoemd wordt. De Amerikaanse regering houdt er rekening mee dat de eitjes van de rivierkreeft onvermijdelijk met het ballastwater van uit Europa afkomstige schepen naar hun land komen. De voorgestelde maatregelen zijn zaken die wij in Europa allang hadden moeten instellen om de verspreiding van exoten tegen te gaan. Maar dat nog steeds niet gedaan hebben. Het gaat om het innemen van ballastwater aan de wal (waar het gezuiverd kan worden), controle van ballastwater op exotische soorten of het chemisch reinigen van ballastwater.

[Fred de Vries]