Trosbosbes

De trosbosbes (Vaccinium corymbosum) is hier veel beter bekend als blauwe bes. Toch dat is niet helemaal juist. Hij wordt soms verward met de blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus), maar dat is een heel andere soort. De trosbosbes heeft blauwe bessen, maar die hangen in tegenstelling tot andere bosbessoorten in trosjes. Het is een heester die, als hij echt de geest krijgt, een hoogte van wel vier meter kan bereiken. Hij bloeit met tere witte en urnvormige bloemmen. De trosbosbes hoort thuis in noordoostelijke delen van Noord-Amerika.
Officieel horen ook de cranberry (Vaccinium macrocarpos) en de kleine veenbes (Vaccinium palustris) tot de Vaccinium-familie, maar dat zijn slechts kruipende dwergheestertjes. Daarom is het veel handiger om die twee laatsten in een eigen mini-familie (Oxycoccus) te plaatsen en hun wetenschappelijke namen te veranderen naar Oxycoccus macrocarpos en Oxycoccus palustris.

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Vaccinium, levert nogal wat verwarring op bij taalkundigen, maar in mijn boek 'De Cranberry' heb ik overtuigend aangetoond dat iemand ergens in de geschiedenis een schrijffoutje heeft gemaakt. In er veel zuidelijke talen heeft een klankverschuiving plaatsgevonden van de 'v' naar de 'b' en moeten we Vaccinium lezen als Baccinium en dat is Latijns voor 'besdragend'.

Zoals alle soorten uit deze familie zit ook de trosbosbes boordevol gezonde stofjes. Het gaat dan niet alleen om de zo gezonde vitamines en mineralen, maar de kleurstof in de schil heeft eigenschappen die wetenschappers zelfs nu nog versteld doen staan. Deze kleurstoffen, proanthocyanadines genaamd, zitten bijvoorbeeld ook in druiven en al deze planten hebben deze stofjes eigenlijk aangemaakt om schimmels te bestrijden. Ondertussen lijken ze werkzaam te zijn tegen allerhande kwalen als blaasontstekingen en misschien zelfs bepaalde kankersoorten.

Omdat hij zo gezond is gebleken is de trosbosbes ook in Nederland aangeplant. De bessen worden geoogst en tot sap geperst. Natuurlijk is ook de trosbosbes met enige regelmaat uit zijn omheinde groeiplaatsen ontsnapt. De plant kreeg daarbij hulp van allerlei besetende vogels. Trosbosbessen kun je in Nederland op vele plaatsen aantreffen, voornamelijk langs vennen, in hoogveen en langs bosranden. Ze verdringen op sommige plaatsen zelfs de plaatselijke vegetatie. In Friesland is slechts één groeiplaats bekend: het Fochterloërveen. Het opmerkelijke is dat deze plek kennelijk veel bezocht wordt door vogels die elders hun voedsel bijeen scharrelen want zelfs de cranberry wordt daar heel af en toe aangetroffen. Normaal mopper ik over het feit dat men zo onnadenkend blijft toestaan dat exoten zich in Nederland vestigen, maar de trosbosbes is toch een beetje een uitzondering. Als je zoveel gezondheid in je weet te herbergen dan moeten we deze plant toch een beetje gaan koesteren.

1 comment:

  1. Mooie en heerlijke bes, maar vergis je niet. Het is een exoot en deze kan behoorlijk woekeren en schade aan inheemse natuur veroorzaken (zie Mariapeel). Wanneer de dichtheid meer dan 15 planten per hectare is, waarschuw me dan a.u.b.. Mvrgr, Theo de Kreij, Bureau Natuurzorg.

    ReplyDelete